تأمین مشارکت هرچه وسیع تر مهندسان (در هفت رشته عمران، معماری، مکانیک، برق، نقشه برداری، ترافیک و شهرسازی) جهت انتظام امور حرفه ای خود، به استناد ماده 3 قانون نظام مهندسی و کنترل ساختمان، اولین عامل تأسیس سازمانهای نظام مهندسی ساختمان شمرده میشود و در این میان، ماده 16 همان قانون، مجوز تشکیل گروه های تخصصی در 7 رشته یاد شده را به منظور تأمین سه موضوع؛ گسترش همکاریهای حرفه ای، جلب مشارکت اعضا و کارشناسی دقیق مسائل هریک از رشته ها صادر می نماید. طبق ماده 16 قانون و ماده 79 از آیین نامه اجرایی، اعضای هیئت رئیسه گروه های تخصصی در 7رشته، حلقه اتصال اعضای هر گروه (که مجموعاً اعضای یک سازمان را تشکیل خواهند داد) با اعضای هیئت مدیره می باشند. ماده77 آیین نامه اجرایی نیز هیئت مدیره هرسازمان را قبل از هرگونه تصمیم گیری در امور مختص به هر رشته، موظف به استعلام نظریه از هریک از گروه های تخصصی نموده است. باتوجه به تعداد اعضای هریک از گروه های تخصصی در استان تهران (5000 نفر به بالا)، تمامی اعضای هیئت رئیسه این گروه ها 7 نفره تعیین می شوند و از این تعداد 3 نفر از اعضای اصلی و علی البدل هیئت مدیره انتخاب می شوند که علی الاصول این اقدام درجهت استحکام ارتباط و تعامل اعضای هیئت مدیره با اعضای هیئت رئیسه گروه های تخصصی پیش بینی گردیده است. همچنین ماده 14 قانون نظام مهندسی و کنترل ساختمان به هیئت مدیره سازمانهای نظام مهندسی ساختمان اجازه می دهد که جهت انجام وظایف خود به تعداد مورد نیاز، کمیسیونهای تخصصی تأسیس نمایند.
باعنایت به مفاد قانونی اشاره شده، علی الاصول محل اقدامات کارشناسی اعضای هیئت مدیره در مرتبه اول گروه های تخصصی و درصورت نیاز کمیسیونهای تخصصی می باشند. اما اینکه مشخص شود که تاکنون چه اندازه اعضای هیئت مدیره هر استان به این گروه ها بهاء داده و چگونه از ظرفیتشان استفاده نموده اند را می توان در عملکرد و خلاصه مذاکرات و مصوبات جلسات هیئت مدیره بررسی و جسنجو نمود. واقعیت این است که در اغلب استانها ارتباط قابل قبولی میان هیئت مدیره و گروه های تخصصی برقرار نمی باشد که دو دلیل مشخص ذیل شواهدی بر این واقعیت است:
دلیل اول: علاقه اعضای هیئت مدیره به تشکیل کمیسیونهای متعدد؛ که وظایف مورد انتظار از اکثر آنها با وظایف گروه های تخصصی در تداخل می باشد و به نوعی موازی کاری در امور مختلف را دامن زده است. این علاقه تا آنجاست که تعدد این کمیسیونها در برخی استانها از 50 کمیسیون نیز فراتر رفته است! نکته قابل توجه دیگر آن است که در بیشتر کمیسیونهای تشکیل شده، عضویت در انحصار اعضای هیئت مدیره قرار می گیرد. مشکلات ایجاد شده توسط این کمیسیونها تا آنجاست که علاوه بر ناکارآمدی عملکرد گروه های تخصصی، بعضاً با ورود به امور اجرایی، در امور جاری سازمانها نیز خلل ایجاد نموده اند.
دلیل دوم: محدود نمودن بودجه و اختیارات گروه های تخصصی؛ بودجه پایین سالیانه اختصاص یافته به گروه های تخصصی و عدم تنظیم ردیف های هزینه کرد برمبنای شرح خدمات مورد توافق، از ایرادات اساسی و عامل محدود نمودن اختیارات و عدم استفاده از پتانسیل موجود در این گروه ها می باشد.
در آخر ردیفهای بودجه برنامه محور که باید متناسب با تکثر اعضای هریک از سازمانهای نظام مهندسی ساختمان استان تهران در رشته مربوطه (گروه تخصصی) در نظر گرفته شود، بشرح ذیل پیشنهاد میگردد:
1. تهیه زیرساخت لازم و ارائه مشاورههای فنی و حرفهای در جهت دفاع از حقوق مهندسان رشته
2. حمایت از مقالات و فعالیتهای پژوهشی و کاربردی مهندسان رشته
3. بازدید از استانها، مراکز علمی و پژوهشی، شرکت در همایشها، کنفرانسها، کارگاهها و نمایشگاهها
4. حمایت از مجامع علمی معتبر در کشور مرتبط با رشته
5. برگزاری نشستهای تخصصی با اعضاء و صاحبنظران رشته
6. برگزاری دورهها و کارگاههای آموزشی و بازآموزی ویژه مهندسان رشته
7. تدوین شیوهنامهها و نظامنامههای مورد نیاز فعالیتهای مرتبط با رشته
8. تدوین برنامههای ارزیابی عملکرد حرفهای مهندسان رشته با تشویقات و تنبیهات مربوطه
9. اقدامات کارشناسی در جهت ایجاد صلاحیت جدید برای مهندسان رشته
10. اقدامات کارشناسی در جهت بهرهگیری از مصالح و فناوریهای نوین
11. اقدامات کارشناسی در جهت تقویت ورود مهندسان رشته به حوزه اجرا در ساخت و ساز
12. آسیبشناسی طرح ارجاع کار نظارت و ارائه راهکارهای لازم جهت رفع موانع و اشکالات
13. تألیف کتب راهنما و حرفهای مورد نیاز مهندسان رشته
14. تأمین حقالجلسه اعضاء و مدعوین جلسات کارگروه های فنی گروه تخصصی
15. تأمین حقالجلسه اعضاء و مدعوین جلسات هیئت رئیسه گروه تخصصی
امید است در دوره جدید فعالیت سازمانهای نظام مهندسی ساختمان، با رفع اشکالات یاد شده و اتخاذ تدابیر مناسب از جایگاه قانونی و ظرفیت قابل توجه گروه های تخصصی به نحو شایسته استفاده گردد.
منبع : راهبر مهندسان ساختمان - مهندس مسعودی