وب سایت دکتر رامین قاسمی اصل

به نظر می‌رسد هنوز در عمل -و نه گفتار- اراده جدی برای بهینه‌سازی مصرف انرژی وجود ندارد و فقط حرف آن را می‌زنیم و هنوز عمق بحران انرژی را باور نکرده‌ایم. به‌عنوان‌مثال، در همه گروه‌های کالاها و محصولات انرژی‌بر (لوازم برقی، لوازم گازسوز، خودرو و ...)، شاهد تولید محصولات پرمصرف و با رده پایین برچسب انرژی و یا فاقد برچسب انرژی با وجود الزامی بودن آن هستیم.

با توجه به اینکه بخش ساختمان حدود 40درصد از کل مصرف انرژی کشور را به خود اختصاص داده، برای پاسخ به چرایی عدم موفقیت در بهینه‌سازی مصرف انرژی -با وجود تلاش بیش از ده‌ساله و خرج بودجه‌های عظیم- و درک واقعیت‌ها و اولویت‌های فراموش‌شده، در بهینه‌سازی مصرف انرژی در بخش ساختمان کمترین موفقیت را داشته‌ایم و همواره این سؤالات مطرح است که:

• با توجه به فاصله حداقل 5 برابری شاخص مصرف انرژی در هر مترمربع ساختمان در ایران با اروپا و وجود فرصت و پتانسیل صرفه‌جویی 80درصد مصرف انرژی در این بخش، چرا به این مهم به‌صورت جدی و همه‌جانبه پرداخته نمی‌شود؟
• استراتژی‌ها یا راهبردهای اصلی رسیدن به این میزان صرفه‌جویی چیست؟
• چرا با وجود بیش از 10 سال سابقه اجرا، مبحث 19 مقررات ملی ساختمان که ناظر بر بهینه‌سازی مصرف انرژی در ساخت‌وساز جدید است به‌درستی و کامل اجرا نمی‌شود و مبحث 19 در عمل، محدود به اجرای پنجره دوجداره شده است؟
• آیا اجرای ناقص و جزئـی مبحث 19، ریشه در برداشت سطحی از آن دارد ؟یعنی آیا نسبت به اصل محوری مبحث 19 جهل و ناآگاهی وجود دارد؟ چطور واقف نبوده و نیستیم که اولویت در صرفه‌جویی انرژی در ساختمان "عایق ساختمان" است؟
• وقتی بر اساس یافته‌های علمی منتشرشده، به علت عایق نبودن پوسته خارجی ساختمان، به‌طور میانگین و تقریبی، حدود 35 درصد اتلاف انرژی از دیوارهای جانبی، 25درصد از سقف و 10درصد از کف ساختمان‌ها است و 20 تا 25 درصد اتلاف انرژی از پنجره‌ها و درهاست، چگونه اولویت عایق ساختمان فراموش‌شده است؟ چرا عایق ساختمان که نقش بیشتر و چند برابری در صرفه‌جویی انرژی دارد، مغفول مانده است.
• آیا نمی‌توان تجربه موفق در الزامی شدن تدریجی اجرای پنجره دوجداره "UPVC" در ساختمان‌ها را در عایق ساختمان‌ها هم تکرار کرد؟
• چرا ساختمانی نمی‌سازیم که کم‌مصرف، عایق و دوستدار انرژی و محیط‌زیست باشد؟ چرا ساختمانی می‌سازیم که باید سال‌های بعد برای بهینه‌سازی انرژی در آن هزینه کنیم، آن هم با اثربخشی و کارایی کم؟ یا بعضاً ناآگاهانه، مردم را به روش‌های غیر ایمن (مانند درزبندی کامل)، برای کاهش مصرف تشویق کرده یا سوق دهیم. یا از مردم بخواهیم هر طور شده مصرف شان را کم کنند وگرنه جریمه می‌شوند درحالی‌که آنها نقش زیادی در مصرف بالای انرژی ساختمان ندارند. اشکال در کیفیت ساختمان و سپس کیفیت و راندمان سیستم های انرژی بر گرمایشی و سرمایشی است.
• به گفته آقای مهندس ترکان رئـیس شورای مرکزی سازمان نظام‌مهندسی ساختمان در همایش گرامیداشت روز مهندس سال 92، "ما ساختمان بی‌کیفیت می‌سازیم بعد از مردم می‌خواهیم در مصرف انرژی صرفه‌جویی کنند درحالی‌که اشکال کار جای دیگر است". یا به قول آقای مهندس زنگنه در همین همایش، "وقتی ساختمانی بسازیم که عایق نیست، حال اگر بهترین وسیله انرژی بر سرمایشی یا گرمایشی با بالاترین راندمان و رده برچسب انرژی هم استفاده کنیم، بی‌فایده است". تأکید می‌شود که اولویت فراموش‌شده در بهینه‌سازی و کاهش مصرف انرژی در بخش ساختمان، عایق‌بندی مناسب و استاندارد پوسته خارجی و تأسیسات است.
• بدیهی است، بعد از عایق حرارتی ساختمان، توجه به راندمان وسایل انرژی بر و استفاده از محصولات، سیستم‌ها و فناوری‌های جدید کم‌مصرف، بسیار تعیین‌کننده است. چرا بعد از 10 سال از الزامی و اجرایی شدن استاندارد برچسب انرژی بخاری، هنوز عمده بخاری‌های تولیدی کشور، دارای رده‌های F یا G و حتی فاقد برچسب انرژی هستند و نظارت و برخوردی هم نمی‌شود؟ چرا بعد از 10 سال، هنوز آبگرمکن مخزنی تولید می‌شود که با اجرایی شدن استاندارد برچسب انرژی –که چند نوبت اجرای آن به تأخیر افتاده و به تولیدکنندگان مهلت داده‌شده است- بالای 90درصد آنها مردود می‌شود؟ اجازه دادن به تولید و فروش کالا و محصول با راندمان پایین و پرمصرف یعنی گرفتار شدن مصرف‌کننده در سال‌های استفاده از آن وسیله، که باید تاوان آن را بپردازد. مسئول این وضعیت کیست؟
• آیا علت عدم اجرای عایق مناسب و استاندارد در ساخت‌وساز جدید، هزینه سنگین آن بوده است؟ بررسی‌ها نشان می‌دهد حداکثر هزینه‌ای که به هزینه ساخت اضافه می‌شود 5درصد هزینه سرانه هر مترمربع است. آقای مهندس ترکان در حاشیه اجلاس هفدهم سازمان نظام‌مهندسی ساختمان کشور اعلام کردند هر مترمربع تنها 25 هزار تومان افزایش می‌یابد. صرف‌نظر از اینکه این هزینه از محل کاهش مصرف انرژی برگشت داده خواهد شد .آیا این رقم هزینه اضافه نسبت به هزینه هر مترمربع حدود 300 هزار تومان در مسکن مهر یا 500 تا 700 هزار تومان متوسط هزینه ساخت و قیمت فروش هر مترمربع از یک تا 5 میلیون تومان (نرم اکثریت ساخت‌وساز مناطق شهری کشور) سنگین است؟ اگر ساختمانی با عایق مناسب ساخته شود، آیا فروشنده نمی‌تواند هر مترمربع را به‌صورت کاملاً قانونی و حتی با حمایت و هدایت دستگاه‌های ناظر و مرتبط، به دلیل عایق و کم‌مصرف بودن آن با قیمت به‌مراتب بالاتر (بیشتر از چند برابر هزینه اضافه بابت عایق‌بندی ساختمان نسبت به ساختمان فاقد عایق مثلاً متری 100 هزار تومان بالاتر) بفروشد. با اجرایی شدن شناسنامه فنی ساختمان و برچسب انرژی ساختمان، توجه به این مزیت ساختمان‌ها در زمان خرید یا فروش ساختمان بیشتر خواهد شد.
• منبع نشریه یام ساختمان 193