«۵۰۰۰ سال مهندسی ایرانی» کتابی سرشار از پژوهش‌های مستند علمی و تصاویر باکیفیت است که به تاریخ ساخت‌وساز در ایران اختصاص دارد و به مخاطب نشان می‌دهد آثاری که امروزه بعد از قرن‌ها در کشور بر جای مانده‌اند چگونه خلق شدند و گذشت زمان آن‌ها را دستخوش چه تغییر و تحولاتی کرد.
به گزارش خبرنگار پایگاه خبری وزارت راه و شهرسازی، «۵۰۰۰ سال مهندسی ایرانی» عنوان کتابی جذاب، خواندنی و دیدنی است که در آن می‌توان تاریخچه خدمات مهندسی ۵۰ قرن زندگی ایرانیان را بر اساس پژوهش‌های مستند علمی ورق زد و با آن‌چه در طول این قرن‌ها بر معماری و مهندسی کشور گذشته آشنا شد.
این کتاب به مناسبت هشتادمین سالگرد تأسیس دانشکده فنی دانشگاه تهران با محوریت پیشینه مهندسی در ایران تالیف شده است و بزرگانی همچون پروفسور فضل‌الله رضا مهندس نام‌آشنای ایرانی، دومین رئیس دانشگاه صنعتی شریف و سفیر سابق ایران در یونسکو و کانادا و پروفسور مهدی فرشاد استاد پيشين دانشگاه شيراز و استاد كنونی دانشگاه زوريخ یادداشت‌هایی بر این کتاب نوشته و در خلق این اثر ارزشمند نقش داشته‌اند.
بخش‌بندی این کتاب بر اساس عناصر چهار گانه سازنده جهان و همچنین تاریخچه مهندسی دوران باستان و معاصر صورت گرفته و با عناوین «مهندسی یک امپراتوری»، «آب»، «باد»، «خاک»، «آتش» و «دانش و دانشگاه در ایران» تفکیک شده است.
فرزین رضاییان پدید آورنده کتاب «۵۰۰۰ سال مهندسی ایرانی» در دیباچه این اثر ظهور مهندسی در ایران را مربوط به زمانی می‌داند که نخستین گام‌ها به سوی انقلاب شهرنشینی برداشته شد تا اینکه از سده نوزدهم میلادی تاثیرات انقلاب صنعتی در کشور خود را نشان داد.
این کتاب یادآور توان مهندسان و معماران ایرانی در قرن‌های گذشته است. طبق اطلاعات و تصاویر ارائه شده در این کتاب مهندسان ایرانی دو هزار و ۵۰۰ سال پیش نخستین بزرگراه جهان را با عنوان «جاده شاهی» احداث کردند و ایرانیان نخستین مردمانی بودند که آبراهه‌های زیرزمینی (قنات) را ابداع کردند.
از ویژگی‌های مثبت این کتاب بهره‌گیری از نظرات متخصصان حوزه‌های مختلف مانند شهرسازی، معماری، باستان‌شناسی، جغرافیا، میراث فرهنگی و گردشگری است که بر غنای کتاب افزوده است. در بخش‌های مختلف این کتاب فراخور موضوع آن فصل، یادداشت‌هایی از متخصصان حوزه ارائه شده است که روند خوبی از تغییر و تحولات در معماری و مهندسی ایران را نشان می‌دهد. این یادداشتها و توضیحات تقریبا در تمامی صفحات کتاب با تصاویری همراه شده است، آن‌چه بر سر معماری و شهرسازی ایران در طول قرن‌ها آمده است به خوبی قابل درک است.
طراحی و مهندسی دو شهر دایره‌ای شکل اردشیر ساسانی در فارس و هشت بهشت – شهر شاه عباس در اصفهان، بزرگترین دیوار آجری دنیا یعنی دیوار بزرگ گرگان، فناوری آسیاهای بادی و بادگیرها در مناطق مختلف کشور و شکلگیری تمدن عیلام و نیازهای بنیادین مهندسی که بعد از این شکلگیری به وجود آمدند در این کتاب مورد بررسی قرار گرفته‌اند. شکل گرفتن مهندسی در کشور، احداث پل، سدسازی، مساجد قدیمی، جاده‌ها و شبکه‌های ارتباطی و ذوب فلز در ایران کهن از موضوعات دیگر بررسی شده در این کتاب است.
این کتاب حتی به موضوعات ابتدایی تمدن بشر از جمله اختراع خط برای نوشتن، چرخ برای حمل و نقل و سامانه ده‌دهی برای شمارش و حسابداری، ایجاد قنات و سامانه تصفیه آب نیز پرداخته است.
شبیه‌سازی و بازسازی آثار ارزشمند تاریخی ایران در این اثر به شیوه گرافیکی انجام شده است و در بخش‌های مختلفی از کتاب بر روی تصویری که در دوره معاصر از یک اثر تاریخی بر جای مانده است برگه‌ای شیشه‌ای گذاشته شده که نشانگر نمونه نخستین آن اثر تاریخی است. بدین گونه مخاطب می‌تواند مقایسه‌ای بین طراحی و اجرای اولیه آثار و آن‌چه که در طول تاریخ از اثر بر جای مانده است به دست آورد.
این مجموعه گرانبها را دکتر فرزین رضاییان و همکاران وی در مدت دو سال تهیه کرده‌اند؛ کتابی که به دو زبان فارسی و انگلیسی منتشر شده است. /