به اعتقاد اعضای شورای مرکزی، وزارت راه و شهرسازی به کمک سازمان نظام مهندسی ساختمان باید به افراد دارای اهلیت و صلاحیت پروانه اشتغال بدهد. یعنی برای عرضه محصولی به نام ساختمان، کسانی در عرصه ساخت و ساز پروانه اشتغال دریافت کنند که تخصص، تجربه، اهلیت و کارنامه حرفه ای روشن داشته باشند.
خبرنگار سایت صما شروط لازم برای تحقق این موضوع را طی یک نظرسنجی از رؤسای سازمان نظام مهندسی ساختمان استانها جویا شده است که مشروح این گزارش را در ادامه این مطلب می خوانید.
سعید غفرانی، رییس سازمان نظام مهندسی ساختمان استان تهران:
این موضوع را باید در دو بخش مورد توجه قرار دهیم. اول باید روشی برای اشخاص حقیقی و سپس روشی برای شرکت های حقوقی پیشنهاد کنیم. حاصل فعالیت اشخاص حقیقی در هر بخشی اعم از طراحی، ساخت و یا نظارت، می تواند در شناسنامه فنی ملکی منعکس و منجر به ارزیابی عملکرد مهندسان شود. پس با اجرای شناسنامه فنی ملکی می توان اهلیت حرفه ای و تخصصی را اجرایی کرد.
در خصوص شرکت های حقوقی نیز باید به دنبال رتبه بندی آنها برویم. معیار ارزیابی شرکت ها رتبه یا همان اعتبارنامه ای است که نشان می دهد آنها به چه درجه ای از رشد و کمال رسیده اند که توانسته اند این رتبه را کسب کنند. لذا تعریف رتبه بندی برای شرکت های حقوقی به عنوان یک عامل مهم ارزیابی برای واگذاری پروژه ها لازم است. شرکت ها باید بر اساس معیارهایی مثل سوابق، امکانات، تعداد مهندسان، تجهیزات، سابقه کار و... رتبه بندی شوند.
این دو روش معقول ترین روش ها است و ما در نظام مهندسی تهران در حال فعالیت در این زمینه هستیم و به زودی آن را تقدیم شورای مرکزی می کنیم.
البته طبیعتا صدور شناسنامه فنی ملکی می تواند عامل دوم در مورد شرکت های حقوقی باشد. چون آنها هم باید شناسنامه فنی ملکی را پر کنند و حاصل عملکردشان در جریان ساخت ساختمان ها می تواند به عنوان نتیجه کار ارزیابی شود.
فریبرز یدالهی، رییس سازمان نظام مهندسی ساختمان استان سمنان:
ابتدا باید شاخص های اهلیت و صلاحیت حرفه ای مهندسان را تعیین کنیم. تشخیص این اهلیت دشوار است و به یقین اختلاف نظرات زیادی در این زمینه وجود دارد. پس ابتدا باید اتفاق نظری در این زمینه به وجود بیاید. ضمن اینکه تنها راه برای کسب اطمینان از صلاحیت و اهلیت مهندسان، آموزش است و سازمان های نظام مهندسی باید بیشتر به بحث آموزش بپردازند. یعنی مهندسان را با آموزش، متعهد کنند که خدمات بهتر و موثرتری ارائه دهند.
وزارت راه و شهرسازی صلاحیت مهندسان را با برگزاری آزمون تشخیص می دهد و این در حالی است که همه دنبال شاخص هایی مثل معدل، دانشگاه محل تحصیل و... هستند تا خود را مطرح کنند. لذا هیچ آزمونی نمی تواند 100 درصد صلاحیت یک نفر را مشخص کند.
هر چند اگر مهندس خدمات مهندسی را به خوبی ارائه ندهد، شورای انتظامی مطابق اصولی مانند اخطار، توبیخ، منع از کار و... می تواند او را از ارائه خدمات محروم کند اما مواردی نظیر ارجاع کار معایبی را به همراه دارد که به واسطه آن مهندسان خدمات مناسب ارائه نمی دهند. در گذشته که بحث ارجاع کار مطرح نبود، مهندسان بیشتر به رضایت مالکان توجه می کردند اما امروز این موضوع کم‌رنگ‌تر شده است. ضمن اینکه افرادی که داخل سازمان هستند، از ورود دیگران جلوگیری می کنند یا علاقه مند به ورود آنها نیستند و افرادی هم که بیرون سازمان هستند نظرات متفاوتی دارند. باید دید که مهندسان در کجای این دایره قرار دارند.
علی فرخزاد، رییس سازمان نظام مهندسی ساختمان استان قزوین:
در این راستا باید در دو بعد کار شود. بعد اول لزوم رعایت اخلاق مهندسی و اخلاق حرفه ای است تا مهندسان نسبت به کاری که انجام می دهند، تعهد داشته باشند. بعد دوم برخورد با متخلفان و تشویق کسانی است که در این حوزه کار می کنند. از آنجایی که در حوزه مهندسی درصد تخلف ناچیز بوده و حداکثر 5 درصد است، اگر در حوزه های رعایت اخلاق حرفه ای و مهندسی، برای عموم جامعه مهندسان برنامه ریزی کنیم، وضعیت بهتر می شود. از طرفی اگر به ارزش کار مهندسان چه از نظر مادی و چه از نظر معنوی بیشتر توجه شود، مسلما با برخورد با درصد کمی از مهندسان هم که در این بخش تخلف می کنند، می توانیم مسئله را حل کنیم.
آنچه بدیهی است در حال حاضر برای بهبود روند واگذاری پروژه ها، برگزاری دوره های آموزشی برای مهندسان الزامی است. در حوزه آموزش تئوریک خوب کار می شود اما به نظر می رسد در روش های برگزاری آزمون ها و موضوعات آموزشی باید تغییر نگرش داشته باشیم. به نحوی که افرادی که وارد می شوند دارای تخصص لازم در آن بخش باشند. علاوه بر آن باید آزمون های دوره ای برگزار کنیم تا دانش مهندسان به روز شود و هرچند ماه یک بار گزینش مجدد شوند.
تورج ناییج پور، رییس سازمان نظام مهندسی ساختمان استان مازندران:
در حال حاضر شرایط برای ارتقای مهندسان یا تمدید پروانه آنها بسیار ساده است و این شرایط باید جدی تر شود. یکی از کارهایی که می توان در این بخش کرد این است که کارنامه حرفه ای را برای مهندسان تهیه کنیم. با توجه به اینکه سیستم بازرسی در کشور نداریم، کارنامه حرفه ای چندان به طور جدی تهیه نمی شود. همچنین اگر بیمه به طور تخصصی در بخش ساختمان وارد شود، مطمئنا بیمه ها می توانند هزینه های بیمه را با توجه به کار مهندسان آن ساختمان کم و زیاد کنند. یعنی مهندسان می توانند به ساختمان ارزش افزوده بدهند. اینجاست که کارنامه حرفه ای اثربخش خواهد بود و هزینه بیمه به شدت پایین می آید. این است که بحث کارنامه حرفه ای و اینکه مکانیزم آن به چه نحو باشد و به چه شکل صادر شود، به مطالعه نیاز دارد.
از این نظر که عملکرد مهندسان را به طور جدی ارزیابی نمی کنیم، ضعف هایی داریم. ارزیابی ها به گروه های ارزیابی نیاز دارد و اجرای شناسنامه فنی ملکی و درجه بندی ساختمان ها را می طلبد و همچنین موضوعات دیگری که در خصوص آنها اقدامی انجام نشده است. در کل برای تحقق کارنامه حرفه ای باید اقدامات زیادی انجام شود.
شهریار مشیری، رییس سازمان نظام مهندسی ساختمان استان هرمزگان:
مهندسان در وهله اول باید وجدان کاری خود را بالا ببرند تا بتوانند به وظیفه اصلی خود عمل کنند. به دلیل عدم داشتن وجدان کاری در ساخت و سازها، هم مهندسان و هم سازندگان مسکن مقصرند. متاسفانه هنوز اجرای طرح مجریان ذیصلاح در سراسر کشور الزامی نشده و تا زمانی که این مسئله الزامی نباشد و مشخص نباشد که سازنده ساختمان صلاحیت و وجدان کاری لازم را دارد یا خیر، این مشکلات پابرجاست.
مهمترین شرط برای اهلیت حرفه ای مهندسان افزایش وجدان کاری آنها است. برای اینکه مهندسان از تخصص بیشتری برخوردار شوند، سازمان نظام مهندسی باید نسبت به برگزاری دوره های آموزشی برای مهندسان اقدام کند تا اطلاعات آنها را به روز کند. یعنی حضور در کلاس های آموزشی نه فقط برای ارتقای پایه بلکه حتی برای تمدید پروانه مهندسان الزامی باشد. اکنون حضور در بسیاری از کلاس ها برای ارتقای پایه الزامی است تا مهندسان بتوانند برای ارتقای پروانه گواهی بگیرند در حالی که این کلاس ها باید بدون ارتباط با ارتقای پایه الزامی باشند.
مهندسانی هستند که 30 سال پیش فارغ التحصیل شده و پروانه گرفته اند و هر سه سال یک بار پروانه خود را تمدید می کنند، در حالی که تخصص و دانش آنها در بخش ساختمان روزآمد نیست و با مهارت های جدید در صنعت ساختمان آشنا نیستند. مشابه کشورهای اروپایی غربی، باید برای مهندسان کشور شرکت در یک یا چند دوره کلاس های آموزشی در طول سال الزامی باشد تا تا علم خود را روزآمد کنند و این موضوع نباید ارتباطی به ارتقای پایه داشته باشد.
احمد توسلی، رییس سازمان نظام مهندسی استان آذربایجان غربی:
در درجه اول رعایت اخلاق مهندسی با توجه به سوگندنامه‌ای که مهندسان یاد کرده اند، الزامی است. در گام بعدی برای اجرای مقررات ملی ساختمان باید فرهنگ سازی شود تا مهندسان بتوانند خدمات خود را در قالب مقرراتی ارائه دهند که همه موارد در آن پیش بینی شده است. در اینجاست که مهندس می تواند خدمات مناسب ارائه کند. دولت هم باید با سازوکارهای تشویقی و تنبیهی از مهندسان خوب حمایت کند.
هر چند در سازمان های نظام مهندسی، شورای انتظامی تخلفات اداری و حرفه ای را پیگیری می کند اما متاسفانه این بحث کلیشه ای است. مردم باید مهندسان خوب را بشناسند، همانطور که پزشک خوب را می شناسند. در حرفه پزشکی برای جا انداختن پزشکان حاذق فرهنگ سازی خوبی شده است اما متاسفانه اگر مهندسی ده ها طرح خوب بدهد کسی او را نمی شناسد. بنابراین در این زمینه دولت باید با مهندس خوب به گونه ای برخورد کند که همه او را بشناسند، چون مهندسان نمی توانند خود را تبلیغ کنند.
سازمان نظام مهندسی باید راهکارهایی به دولت پیشنهاد دهد که این فرهنگ سازی جا بیفتد. چون دولت قانون گذاری کرده و آن را لازم الاجرا دانسته است. سازمان های استانی باید به دولت کمک کنند. این در حالی است که برای مثال وقتی از آنها خواسته می شود نظرات خود را برای نحوه اصلاح مقررات ملی ساختمان بدهند، استان ها خاموشند و نمی توانند راجع به نحوه بازنگری در مقررات ملی ساختمان نظرات کارشناسی بدهند چون مشکلات جامعه را شناسایی نکرده اند و اهل پژوهش نیستند.
بهرام چاوشی، رییس سابق سازمان نظام مهندسی ساختمان استان آذربایجان شرقی:
داشتن اهلیت و کارنامه حرفه ای موضوعی است که باید بیشتر روی آن کار شود. واقعیت آن است که امروز پروانه اشتغال مهندسان نیز به نوعی تبدیل به مدرکی شده که زمان فارغ‌التحصیلی از دانشگاه می گیرند. لذا باید سعی کنیم اولا ارتباط و تعامل بیشتری با دانشگاه ها داشته باشیم و بحث آموزش های حرفه ای را بیشتر در زمینه فعالیت های مهندسی در دانشگاه ها مورد توجه قرار دهیم.
همچنین افرادی که قصد فعالیت در زمینه امور مهندسی را دارند، باید دارای صلاحیت حرفه ای باشند و به این صورت نباشد که هر کسی از دانشگاه فارغ التحصیل می شود، به صرف داشتن یک مدرک، مدرکی هم از سازمان نظام مهندسی و وزارت راه و شهرسازی بگیرد و در این حرفه فعالیت کند. کسانی باید وارد حرفه ساخت و ساز شوند که بتوانند به طور حرفه ای کار کنند و به عنوان شغل های دوم و سوم به آن نگاه نکنند؛ چون بیشترین مشکلات ما ناشی از چند شغله بودن عوامل دخیل است. در این زمینه محدود کردن و حرفه ای کردن ساخت و سازها و قوانین الزامی است تا هر کسی نتواند وارد عرصه ساخت و ساز شود.
منوچهر باقری، رییس سابق سازمان نظام مهندسی ساختمان استان چهارمحال و بختیاری:
مردم سرمایه خود را در اختیار مهندسان قرار می دهند تا مهندسان با سرمایه آنها طرح تهیه کنند و این طرح ها را به کالایی به نام ساختمان تبدیل کنند ؛ اما واقعیت آن است که هر کسی که مهندس می شود، لزوما مهندس حرفه ای نیست و در تمام دنیا تیز همین‌طور است. در کشور ما شاید کمتر از ده درصد مهندسان، حرفه ای باشند اما متاسفانه قانون ما این عیب را دارد که هر کسی با قبولی در آزمون، پروانه می گیرد و به عنوان یک مهندس حرفه ای می تواند برای ساختمان ها طراحی و نظارت کند که این رویه به ضرر کل جامعه و مهندسان است.
بنابراین قانون باید به گونه ای اصلاح شود که فقط مهندسان دارای سابقه خاص و با رزومه کاری مشخصی اجازه طراحی و فعالیت داشته باشند و به محض گرفتن پروانه، اجازه کار نداشته باشند. یعنی حداقل باید دوره کارآموزی پنج ساله بگذرانند و چند سالی از سن حرفه ای آنها بگذرد تا حرفه ای شوند و بعد اجازه فعالیت داشته باشند زیرا در غیر این صورت سرمایه مردم را تلف می کنند و به اجتماع آسیب می زنند.
همچنین پروانه اشتغال مهندسان موجود باید بازنگری شود و این مهندسان باید غربال شوند. در کشور ما سالی دو بار آزمون برگزار می شود و تعداد مهندسان کشور نیز بسیار بالاست که این موضوع حرفه ای بودن مهندسان را زیر سوال می برد. در حال حاضر چون مهندسان از این طریق درآمد زیادی کسب نمی کنند، پس هزینه ای هم نمی کنند تا دانش خود را به روز کنند. اگر مهندسی ببیند فقط از این طریق می تواند کسب درآمد کند، مجبور می شود آموزش ببیند و به شکل حرفه ای، دقیق و کارشناسی به این حرفه بپردازد. به نظر می آید که نحوه گرفتن صلاحیت ها و پروانه اشتغال باید به شکل کلی تغییر کند و روال موجود هیچ کمکی به صنعت ساخت و ساز کشور نمی کند و حتی زیان هم می زند.
منبع سایت صما