رئیس شورای انتظامی سازمان نظام مهندسی ساختمان کشور بر این اعتقاد است که شرط «داشتن حسن شهرت اجتماعی و شغلی عملی به مهندسی و رعایت اخلاق و شئون مهندسی» در سنوات گذشته تاکنون بلامرجع باقی مانده است و بعضاً مایه دردسرهای بزرگی برای داوطلبان، سازمان‌های نظام مهندسی ساختمان استان‌ها و هیئت های اجرایی و نظارت استان‌ها گردیده است
وفق مفاد ماده 11 قانون نظام مهندسی و کنترل ساختمان انتخاب شوندگان هیئت مدیره سازمان‌های نظام مهندسی (داوطلبان) بایستی دارای شرایط شش گانه زیر باشند:
1.تابعیت دولت جمهوری اسلامی ایران
2.نداشتن فساد اخلاقی و مالی و عدم اعتیاد به مواد مخدر
3.داشتن حسن شهرت اجتماعی و شغلی عملی به مهندسی و رعایت اخلاق و شئون مهندسی
4.نداشتن پیشینه کیفری و عدم وابستگی به گروه‌های غیرقانونی
5.داشتن حسن شهرت در تعهد عملی به احکام دین مبین اسلام و وفاداری به قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران
تبصره: اقلیت‌های دینی به رسمیت شناخته شده در قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران تابع احکام دین اعتقادی خود می‌باشند.
6.دارا بودن صلاحیت علمی و حرفهای به میزان مندرج در آئین نامه
رئیس شورای انتظامی سازمان نظام مهندسی ساختمان کشور در گفتگوی اختصاصی با «صما» با اعتقاد به اینکه با اندک تأملی در مفاد ماده مذکور متوجه دو نوع شرط می‌شویم، گفت: شرایط ایجابی، یعنی شرایطی که داوطلب باید آنها را داشته باشد و شرایط سلبی یعنی شرایطی که داوطلب نباید آنها را داشته باشد. که شرایط ردیف‌های 1 ، 3 ، 5 و 6 از شرایط ایجابی و ردیف‌های 2 و 4 از شرایط سلبی هستند.
علی بنیادی نژاد در ادامه افزود: وفق تبصره یک ماده 13 قانون مذکور هیئت اجرایی انتخابات موظف است صلاحیت داوطلبان عضویت در هیئت مدیره را از مراجع صلاحیت‌دار استعلام و بررسی نماید.
به گفته بنیادی‌نژاد قدر‌مسلم شرایط ردیف‌های 2 ، 4 و 5 از مراجع قانونی قابل استعلام و ردیف یک نیز با مدارک سجلی قابل بررسی است، ردیف 6 نیز در ماده 59 آئین نامه اجرایی آمده است.
وی با اشاره به متن ماده 59 آیین‌نامه اجرایی اظهار داشت: وفق مفاد این ماده اجرایی قانون، داوطلبان علاوه بر دارا بودن پروانه اشتغال به کار مهندسی پایه 2 یا بالاتر نباید از (شرایط ایجابی) دوره زمانی پنج سال قبل از تاریخ اعلام داوطلبان محکومیت انتظامی داشته باشند. شرایط سلبی که با ملاحظه پروانه اشتغال داوطلب و استعلام از شورای انتظامی استان و شورای انتظامی نظام مهندسی (کشور) قابل بررسی هستند.
رئیس شورای انتظامی سازمان نظام مهندسی ساختمان کشور بر این اعتقاد است که شرط ردیف سوم یعنی «داشتن حسن شهرت اجتماعی و شغلی عملی به مهندسی و رعایت اخلاق و شئون مهندسی» در سنوات گذشته تاکنون بلامرجع باقی مانده است و بعضاً مایه دردسرهای بزرگی برای داوطلبان، سازمان‌های نظام مهندسی ساختمان استان‌ها و هیئتهای اجرایی و نظارت استان‌ها گردیده است.
بنیادی‌نژاد در ادامه یادآور شد: از آنجا که این شرط از شرایط ایجابی است، در نتیجه لازم است که احراز آن توسط دستگاه نظارت تائید شود، اما چگونه؟! سئوالات زیادی در این بخش وجود دارد و پاسخ به این سئوالات میتواند ضمن ایجاد شفافیت در روند انتخابات پیش‌رو و حفظ حرمت همه داوطلبان، در عین حال نوید بخش انتخاباتی سالم، کم‌حاشیه و انتخاب داوطلبان شایسته، کارآمد و در عین حال مدیر و مدبر باشد.
اصل برائت و احراز صلاحیت دو مقوله جداگانه
این مسئول سازمانی نحوه فعالیت هیئت اجرایی و دستگاه نظارت انتخابات از لحاظ قانونی، چگونگی معیارها و ملاک سنجش، و اینکه براساس کدام اصل باید این شرط احراز گردد را از جمله سئوالات موجود در این رابطه دانست و گفت: برخی بر این اعتقادند در مواردی که مراجع ذی‌صلاح اظهارنظر ننموده‌اند، براساس اصل برائت (اصل 37 قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران) عمل شود.
در ادامه رئیس شورای انتظامی سازمان نظام مهندسی ساختمان کشور اضافه کرد: موضوع حائز اهمیت این است که در بررسی احراز صلاحیت داوطلبان هیئت مدیرهها، مقام تشخیص‌دهنده صلاحیت درصدد اثبات مجرمیت یا عدم مجرمیت داوطلبان نیست تا با تمسک به اصل برائت، در صدد اثبات عدم مجرمیت برآمده و صلاحیت و شایستگی او را برای شرکت در انتخابات تأئید نماید.
این مسئول سازمانی ضمن بیان اینکه، این مقام، مقام اصل برائت نیست بلکه مقام، مقام کسب یک موقعیت اجتماعی حرفهای توسط فرد یا افراد است، اذعان داشت: اساساً اصل برائت و احراز صلاحیت دو مقوله جداگانه هستند. اصل برائت مربوط به نظام دادرسی است و در مقام قضاوت درباره دیگران کاربرد دارد و تا وقتی جرم یا تخلفی به اثبات نرسیده باشد نمیتوان شخصی را گناهکار یا متخلف تلقی نمود. اما احراز صلاحیت به نظام مدیریت و اداره اجتماع مربوط میشود که براساس حکم قطعی عقل و شرع، حصول اطمینان از وجود شرایط لازم در ابعاد اعتقادی، اخلاقی، رفتاری برای تصدی مسئولیت در اجتماع اجتناب ناپذیر است. مصداق این موضوع در خصوص انتخابات نظام مهندسی همان بند 3 ماده 11 آئین نامه است.
از اعمال سلیقه شخصی در تایید صلاحیت‌ها خودداری شود
بنیادی‌نژاد همچنین تاکید کرد: لذا هیئتهای اجرایی نظارت بایستی حسن شهرت اجتماعی و شغلی عمل به مهندسی و رعایت اخلاق و شئون مهندسی داوطلبان را احراز نمایند اما این احراز صلاحیت با عنایت به گسترده شمول بند فوق الاشاره که مجموعه‌ای از اعتقادات مذهبی، آداب و رسوم و فرهنگ جامعه و اصول اخلاقی و حرفهای و اقدامات عملی در حرفه و شغل مهندسی است کاری بس حساس، خطیر و قطعاً نیازمند یک معیار و چارچوب مشخص و دقیق است تا خدای ناکرده حقی ضایع نگردد و یا با اشتباه در محاسبات و تشخیص، منافع عمومی مهندسان عضو سازمان و جامعه به خطر نیفتد.
وی با این اعتقاد که قطعاً هیچکس نمیتواند ادعا نماید، تشخیص کلیه اعضای هیئتهای اجرایی و نظارت در سراسر کشور (31 استان) در موارد گسترده فوقالاشاره دقیق و مطابق بر عدالت است، تصریح کرد: همچنین با عنایت به انواع سلایق افراد عضو این هیئتها و گستردگی موضوع، به منظور رعایت حقوق قانونی افراد داوطلب لازم است یک معیار مشخص و واحد تدوین گردد تا کلیه هیئتهای اجرایی از آن تبعیت نموده و از اعمال سلیقه های شخصی و در عین حال متفاوت و گاه متناقض جلوگیری شود.
اقدام وزارتخانه برای رفع این نقیصه در زمان باقی مانده
رئیس شورای انتظامی سازمان نظام مهندسی ساختمان افزود: با چنین شرایطی شاهد انتخاباتی با نشاط، همراه با آرامش و اطمینان رأی دهندگان و داوطلبان و مسئولان و مردم خواهیم بود، چرا که تنها با وجود این معیار مشخص است که میتوان دغدغه‌های بی‌شمار موجود و صد البته کاستیها، ایرادات و اشکالات عدیده انتخابات دوره قبل هیئت مدیرههای سازمان‌های استان‌ها را برطرف کرد.
وی با بیان اینکه شایسته است وزارت راه و شهرسازی در فرصت اندک باقیمانده نسبت به رفع این نقیصه اقدام کند تا از دل‌نگرانی‌های موجود در جامعه مهندسی در این خصوص کاسته شود، اظهار داشت: در صورتی که این معیارها تدوین نگردد اعمال سلیقه های گوناگون در هیئتهای اجرایی و نظارت، خطر ورود بعضی افراد فاقد صلاحیت یا حذف بعضی افراد دارای صلاحیت را به قوت خود باقی می‌گذارد و تنش ایجاد شده در انتخابات دوره گذشته تشدید میگردد.
بنیادی‌نژاد در پایان خاطر نشان ساخت: جان کلام اینکه شایسته است اعضای هیئتهای اجرایی و نظارت در رسیدگی به وظیفه خطیر احراز صلاحیت داوطلبان از اعمال سلیقه اجتناب و صرفاً براساس قوانین و مقررات عمل نمایند تا انشاءا... خدشهای به عملکرد آن عزیزان و فرایند انتخابات وارد نشود.
منبع ضما