در این نوشتار به بررسی مصوبه حذف اقلام تاسیساتی از منظر ساختمان جهت زیباسازی شهر می پردازیم.
به منظور ارتقا سیما و منظر شهری شورای عالی معماری و شهر سازی در مورخه 25/9/1387 مصوبه ای را در خصوص پاکسازی و بهسازی نماهاو جداره ها..... . جهت سامندهی منظر شهری تصویب نموده است . به استناد بند 3-1-17آن مصوبه در طراحی و اجرای ابنیه، احداث تاسیسات ( چیلر، کولرو....) به صورت نمایان در منظر شهری ممنوع است. تاسیسات باید با تمهیدات مناسب از معرض دید عمومی حذف گردد. در ابنیه موجود به مالکان فرصت داده می شود تا مطابق برنامه ای که از سوی کمیته مشخص می شود ظرف مدت سه سال به اصلاح بنا اقدام نماید. ضمنا به استناد بند 3-2-1 همان مرجع به مالکین فرصت داده می شود. ظرف 5 سال از تاریخ ابلاغ این مصوبه کلیه کانالهای تاسیساتی نماها و جلوه های شهری شامل کولرها ( تاسیسات) ، کانالهای کولر، ناودانها، سیمها و کابلهای برق و تلفن ، دودکش بخاری و لوله های تاسیسات ( به استثنای لوله گاز شهری) و نظایر آن به تدریج از نماهای شهری حذف و یا ساماندهی شود به طوری که در منظر شهری دیده نشود.
این مصوبه از طریق سازمانهای نظام مهندسی به مهندسان جهت اجرا ابلاغ شده و مهندسان را موظف به اجرای آن نموده است. در این راستا میتوان مصوبه فوق را از چندین منظر مورد نقد و ارزیابی قرارداد.
1- این مصوبه در زمان تصویب و هم اکنون با برخی از مفاد مقررات ملی ساختمان مغایرت دارد که در زمان ابلاغ میبایستی از سوی مراجع ذی صلاح موارد مذکور به مرجع تصویب جهت اصلاح مصوبه و یا مقررات ملی ساختمان ظرف 5 سال گذشته اقدام می گردید. به مواردی از این مغایرت در تاسیسات مکانیکی میتوان اشاره نمود. در مبحث شانزده مقررات ملی ساختمان ویرایش سال 91 بند 3 و 7 نکات اجرایی لوله کشی آب باران در مورد اجرای ناودان به صورت روکار قوانینی را اعلام میدارد. در مبحث هفده مقررات ملی ساختمان ویرایش سال 89 در بند ت مسدولیت طراح در آیتم 17-1کلیات به طراح اجازه داده شده است که محل و موقعیت دودکش روکار ساختمان را روی نقشه مشخص سازد. ضمنا در حال حاضر وسایل گازسوز گروه C که دارای دودکش دوجداره هستند طبق روش نصب بایستی دهانه دودکش دو جداره روی نما جهت تخلیه محصول احتراق و دریافت هوای تازه بر حسب نوع طراحی قرار گیرد. اینها فقط تعدادی از موارد موجود در مقررات ملی ساختمان بوده که با این مصوبه مغایرت دارد. شایسته بود نظامهای مهندسی ساختمان با بررسی بیشتر موارد این نوع مغایرت را استخراج و به وزارت ره و شهرسازی اعلام تا از طریق آن وزارتخانه نصب به رفع مغایرتها و تجدید نظر احتمالی درمصوبه شورای عالی معماری و شهر سازی اقدام مناسب در زمان تصویب آن صورت پذیرد. در این شرایط وجود دو گانگی در قوانین امور نظارتی را می تواند با مشکل مواجه سازد.
2- برای آن دسته از ساختمانهایی که بدون نظارت سازمانهای نظام مهندسی ساخته شده و دارای پایان کار شهرداری بوده و فاقد دودکش برای نصب بخاری، کولر برای سرمایش، دارای ناودان برای هدایت آب باران به خارج ساختمان است، تلکلیف شهروندان در قبال این مصوبه چه میباشد. آیا خریدار ساختمان که دارای پایان کار قانونی از مرجع ذی صلاح است و دارای عیوب ذاتی در ساخت بوده مسئولیت اصلاح وهزینه های تحمیلی بر عهده او است. بنطر می رسد بهره برداران بایستی تاوان عدم نظارت بر ساخت و ساز را متقبل خواهند شد. هرچند جزو حقوق شهروندی این است که در این حالت از مراجع قانونی و حقوقی نسبت به کاستی های ساخت و سازساختمان مورد نظر وفق مصوبه مذکور اقدام نموده تا هزبنه های خسارت احتمالی وارده شده از مرجع تایید کننده اتمام کار ساختمان اخذ گردد.